İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde 6 Şubat depremleri sonrasında kullanılan yeşil ve açık alanlara ilişkin yürütülen yüksek lisans çalışmasında toplanma alanlarının erişilebilirliği, güvenliği, altyapı ihtiyaçları ve yeşil alanların afet sonrası sürdürülebilir şekilde kullanımı için öneriler geliştirildi.
İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı’nda Gamze Öner tarafından hazırlanan yüksek lisans tezinde, 2023 Türkiye Depremi sonrasında Malatya’daki açık ve yeşil alanların kullanımı ele alındı. “2023 Türkiye Depreminden Sonra Kentsel Açık-Yeşil Alanların Kullanım Sonrası Değerlendirilmesi: Malatya Örneği” başlıklı çalışmada, deprem öncesi ve sonrası süreçte yeşil alanların rolü incelenerek, afet yönetimi ve şehir planlaması açısından Malatya için çeşitli öneriler geliştirildi.
Çalışma kapsamında yapılan analizlerde, imar planlamasında yeşil alanların korunması, acil toplanma alanlarının altyapısının güçlendirilmesi ve doğal alanların psikolojik iyileştirme süreçlerinde kullanılması gerektiğine işaret edildi. Özellikle toplanma alanlarının erişilebilirliği, güvenliği, altyapı ihtiyaçları ve yeşil alanların afet sonrası sürdürülebilir şekilde kullanımı üzerine önemli öneriler sunuldu.
İnönü Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı’nda Gamze Öner tarafından hazırlanan, “2023 Türkiye Depreminden Sonra Kentsel Açık-Yeşil Alanların Kullanım Sonrası Değerlendirilmesi Malatya örneği” adlı Yüksek Lisans Tezinde Malatya’da deprem öncesi ve sonrasında yeşil alanların kullanımına ilişkin olarak öneriler ortaya çıkartıldı.
Çalışmada belirlenmiş olan amaçlar doğrultusunda Malatya için bazı öneriler şu şekilde aktarıldı:
- İmar planlarında açık yeşil alanlar yapılaşmadan korunmuş olan bu alanların hizmet edecekleri nüfusa yeterli yakınlık ve büyüklükte olacak şekilde ayrılması gerekmektedir.
- Her mahallede en az bir acil toplanma alanı olmalıdır. Deprem anında ve sonrasında açık yeşil alanların gıda, barınma, sağlık hizmeti, gelecek yardım malzemeleri depolanması için uygun olmalıdır.
- Acil toplanma alanlarının seçilmesinde kullanılabilirlik, altyapı, güvenlik vb. durumları en önemli faktörlerdir. Ayrıca alanda internet altyapısı ve su depoları bulunmalıdır. Elektrik için güneş panellerinin yer aldığı açık yeşil alanlar gerekmektedir.
- Toplanma alanlarına dair kriterlerin analizi incelendiğinde; alana erişim kolaylığı ve merkezi alanlarda olması oldukça önemlidir.
- Uygun bir toplanma alanı, gerekli hijyen tedbirlerinin alındığı yeterli wc ve duşların yer aldığı toplanma alanları olmalıdır.
- Depremden sonra toplanma alanı olarak kullanılan açık yeşil alanların bakımı, düzenlenmesi ve temizliği düzenliği bir şekilde yapılması gerekir. Hasar gören yollar ve binalar yeniden tamir edilmeli ve alanların deprem kalıntılarından arındırmaları gerekir.
- Deprem sırasında hasar gören veya kuruyan bitkilerin yerine yeni ağaçlar dikilmeli ve alanın deprem önceki işlevlerini sürdürmesi için kullanım sonrası değerlendirmesi yapılmalıdır.
- Depremden sonra sirkülasyon sistemlerinin sağlıklı bir biçimde işlemesi adına yol kenarlarına yapılaşma sınırı koyulmalı ve bu alanlar kentsel yeşil alanlar olarak değerlendirilmelidir. Yeni yapılacak olan kentsel yeşil alanlarda, depremden sonra barınma alanları oluşturulması için kurulacak çadır ve konteynerlar adına uygun bitkisel yoğunluğun düşük olduğu daha açık alanlar ayrılarak tasarımın yapılması gerekir.
- Deprem gibi büyük afetlerin toplum üzerindeki ruhsal ve psikolojik hasarlar bıraktığını unutmamalıyız. Bu anlamda doğal alanların iyileştirici rollerinin olması, endişe ve streslerin azalması konusunda oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda Malatya kentinde mevcut açık yeşil alanlarında iyileştirici bahçelerin en önemli bileşenleri yani bitkilerin, yaban hayatının ve su yüzeylerin tasarlanması gereklidir.
